Caspianlife, 3 қаңтар. Бүгін Akorda.kz сайтында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Ана тілі» газетіне берген сұхбаты жарияланды: «Мақсат – экономиканы және егемендікті нығайту».
CaspianLife редакциясы осы сұхбаттан үзінділерді ұсынады. Толық мәтінді МЫНАДАН оқи аласыз.
– Сіз бірнеше рет Тұңғыш Президенттің қызметін объективті бағалап, оның тарихи еңбегін мойындау қажеттігін айттыңыз. Бұл ұстаным қоғамда біртіндеп қолдау тауып келеді. Сіз Нұрсұлтан Әбішұлымен қаншалықты жиі сөйлесесіз?
– Әрбір тарихи кезеңнің өз жарқын және күңгірт жақтары болады. Біздің жаңа тарихымызда оң өзгерістер әлдеқайда көп болды. Бұл – факт. Қысқа мерзім ішінде тұрақты мемлекеттілік құрылып, билік институттары қалыптасты, жаңа астана салынды, мемлекеттік шекара заңды түрде бекітілді, көптеген елдермен тиімді ынтымақтастық орнатылды, экономикаға шетелдік инвестициялар тартылды.
Мұндай жетістіктерді жоққа шығару дұрыс емес болар еді. Егер біз әділетті мемлекет құратын болсақ, тарихқа да, оны жасаған адамдарға да әділ қарауымыз керек. Бұл – ұлтымыздың болашағы үшін маңызды. Өткенді адал әрі объективті бағаламай, алға сенімді қадам басу мүмкін емес. Саяси жағдайға бейімделіп, тарихымызды өзгертуге болмайды, ал тарихты таза парақтан қайта жазу одан да қауіпті.
Әрине, Нұрсұлтан Назарбаевтың ұзақ жылдарғы президенттік басқаруында қателіктер болды, бірақ жұмыс істемеген адам ғана қателеспейді. Ол қызметінен кеткеннен кейін, бірақ Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасы болып қала отырып, ашық айту керек, саяси әдептілік танытпады. Ол өз үйінде Премьер-министрдің, Ұлттық банк төрағасының, министрлердің және әкімдердің қатысуымен жиындар өткізіп тұрды. Бұған тек біздің қоғам ғана емес, шетелдік басшылар мен дипломаттар да таңданыспен қарады. Тіпті «Назарбаев қызметінен кеткен соң жоғарылатылып, Президентті өзіне бағындырды» деген әзіл шықты. Бірақ өмірде бұл әзілге орын болмады.
Мұндай жағдай қос билік туралы қауесеттердің таралуына себеп болды. Шенеуніктер екі жаққа барып, тапсырмаларды шатастырып, абыржып қалды. Кейбір шенеуніктер бұл қалыптан тыс жағдайды заңды түрде негіздеуге тырысты: Елбасы институты президенттік биліктен жоғары тұруы керек деп мәлімдеді. 2021 жылдың қарашасында Astana Club отырысында Нұрсұлтан Назарбаевтың 92 жастағы Махатхир Мохамадқа сілтеме жасап, Ақордаға қайта оралу мүмкіндігі туралы мәлімдемесі және сол жылдың желтоқсанында Санкт-Петербургте өткен ТМД саммитіне қатысуы билік дағдарысын айқындаған оқиғалар болды. Бұған қоса, оған «Елбасының Алтын дәуірін» қалпына келтіру бойынша шаралар қабылдау туралы мазмұны арандатушылыққа толы хат берілді.
Дегенмен, қазіргі таңда Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан алдындағы тарихи еңбегін лайықты бағалау үшін ақылға қонымды шешім қабылдау қажет. Президент ретінде мен мемлекеттік мүдделерді басшылыққа алып, халқымыздың бірлігі туралы ойлауға міндеттімін.
Сіздің сұрағыңызға келсек, біз қазір айына шамамен бір рет телефон арқылы сөйлесеміз.
– Бірінші Президенттің Мәскеуде Владимир Путинмен кездесуі әртүрлі пікірлер мен бағалаулар тудырды. Кейбіреулер бес жыл бұрын қызметтен кеткеннен кейін мұндай кездесудің мақсаттылығына күмән келтіріп, алдағы президенттік сайлауға қатысты конспирологиялық болжамдар жасады. Сіздің ойыңызша, бұл кездесулер не үшін және кімге қажет?
– Нұрсұлтан Назарбаевтың Владимир Путинмен желтоқсандағы кездесуі өткен жылы екінші рет өтті. Бірінші кездесу туралы күздің басында бұқаралық ақпарат құралдарында айтылмады. Олар ескі достар мен әріптестер ретінде кездесіп, естеліктерімен бөлісетін сияқты. Мұндай кездесулердің бастамашысы – Нұрсұлтан Әбішұлы, бұл кездесулер оған өте маңызды.
Ол ҚазССР Министрлер Кеңесінің төрағасы, партия басшысы және тәуелсіз Қазақстанның президенті ретінде Кремльмен моральдық және саяси тұрғыдан тығыз байланысты екенін ұмытпауымыз керек. Мәскеудегі іссапарларда, съездер мен пленумдарда, жұмыс және ресми сапарларда көп уақыт өткізілді.
(Сурет CaspianLife сайтының мұрағатынан)