CaspianLife, 5 желтоқсан. Әлеуметтік желілерде және кейбір бұқаралық ақпарат құралдарында Атырау базарларындағы ұсақ балықтардың фотосуреттері жариялануда. Түрлі желілерде пайдаланушылардың жазуынша, балықтардың мөлшері соншалықты кішкентай, бұл таңданыс пен наразылық тудыруда.
CaspianLife редакциясы балық аулау ережелерінің сақталуын Атырау, Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстарында бақылайтын Жайық-Каспий аралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясынан (ЖКАББШИ) пікір алу үшін жүгінді. Осындай ұсақ балықтарды аулау қаншалықты заңды және мұндай фактілердің алдын алу үшін қандай шаралар қолданылуда?
Инспекция басшысы Нұрлыбек Ғайсиннің айтуынша, биыл Жайық өзенінде үлкен су тасқыны мен ауқымды тасқын салдарынан өзеннің төменгі бөлігінде бұрын кездеспеген түрлі ұсақ балық түрлері пайда болған. Бұл жағдай, мүмкін, көктемде Жайық (Орал) өзенінің жоғары жағында – Ресей мен Батыс Қазақстан облысында болған қатты су тасқыны салдарынан көптеген тоған шаруашылықтарының шайылып кетуімен байланысты болуы мүмкін. Тек көршілес Батыс Қазақстан облысында сегіз шаруашылық су тасқынынан зардап шекті. Жоғары жағында, Ресей өңірлерінде қанша тоған зардап шеккені туралы нақты деректер жоқ. Барлық балық өзенге ағып кеткен. Атырауда жазда және күзде балықшылардың ұстай бастағаны дәл сол тоған шаруашылықтарындағы жайын, көксерке және тұқы болуы мүмкін.
«Әуесқойлық балық аулау ережелерінде әрбір балық түрі үшін рұқсат етілген аулау мөлшері бекітілген. Бұл туралы жергілікті балықшыларға ескертілген. Қыркүйек пен қазан айларында біздің инспекторлар су айдындарына шығып, балықшыларға ескерту жасап, оларға жадынамалар таратты. Сонымен қатар, БАҚ пен әлеуметтік желілерде тек рұқсат етілген балық мөлшері ғана емес, сондай-ақ, белгіленген тыйымдарды бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 383-бабына сәйкес жауапкершілік қарастырылғаны туралы жарияланды. Бұл бап бойынша жеке тұлғалар үшін 10-нан 20-ға дейінгі айлық есептік көрсеткіш (АЕК) мөлшерінде айыппұл қарастырылған. Ал шағын, орта немесе ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін 30-дан 250-ге дейінгі АЕК көлемінде айыппұл салынады», — деді Нұрлыбек Ғайсин.
Ол сондай-ақ инспекцияның базарлар мен сауда нүктелерінде (кәсіпкерлік нысандарында) сатылатын балық мөлшерін өз бетімен тексеруге құқығы жоқ екенін, бірақ бұл тексерулер басқа құқық қорғау немесе бақылаушы органдардың қатысуымен жүзеге асырылатынын түсіндірді. Мысалы, полициямен бірге. Сондықтан, алдағы күндері қала базарларында бірлескен рейдтер ұйымдастырылады.
Жайық-Каспий бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының басшысы базарларда немесе стихиялық балық сату орындарында сатылатын ұсақ балықтардың көпшілігін адал емес әуесқой балықшылар заңсыз құралдарды, мысалы, ау пайдаланып аулайтынын айтты. Кейін олар балықтарды ұсақ тиындарға тапсырады. «Неліктен балық инспекциясы бұған жол береді?» деген орынды сұраққа Нұрлыбек Ғайсин ашық жауап берді: қаланың ішінде және қала маңындағы елді мекендерде өзенді толық бақылау физикалық тұрғыдан мүмкін емес. Бұл өте қиын. Қалалық инспекцияның штаты бар болғаны 7 (жеті) инспектордан тұрады. Олардың су айдындарындағы бақылау аумағы – Бесікты ауылынан бастап, қала арқылы ММС ауылына дейін (Жұмыскерден кейін) 45 шақырымды құрайды. Бақылау тәулік бойы жүргізілуі керек, себебі түнгі уақытта балық аулауға да рұқсат етілген. Жеті инспектор – бұл ешкім демалысқа шықпайды, сырқаттанбайды немесе демалыс алмайды деген жағдайда ғана. Әр күн демалыссыз және мереке күндерсіз жұмыс істейді.
«Біз мүмкіндігінше жағалаудағы профилактикалық әңгімелесу барысында немесе әлеуметтік желілер арқылы әуесқой балықшыларды Ережені бұзбауға, барлық ұсақ балықты қайтадан өзенге жіберуге шақырамыз. Көпшілігі мұны түсінеді және бізді қолдайды, бірақ табиғат мүдделерінен жеке пайдасын жоғары қоятындар да бар», — деп атап өтті инспекция басшысы.
Біздің әңгіме барысында Нұрлыбек Ғайсин маусымнан қарашаға дейін Жайық-Каспий аралық бассейндік инспекциясының қызметкерлері балық шаруашылығы кооперативтерімен бірге көктемгі тасқыннан кейін даланың шалғындарында қалып қойған балық шабақтарын құтқарғанын да атап өтті. Тек Атырау облысының өзінде Жайық өзеніне 95 миллионға жуық түрлі балық шабақтары құтқарылып, жіберілген. Жұмыс суық түскенге дейін жалғасты. Соңғы құтқару жұмыстары қараша айында Индер ауданында жүргізілді.
